Hoe krijg je als schoolleider écht zicht op wat er dagelijks in de klas gebeurt? Die vraag houdt veel schoolleiders bezig. Want hoewel geplande klassenbezoeken waardevol kunnen zijn, geven ze vaak een vertekend beeld. “Ik zag vooral de perfect voorbereide les,” vertelt Ricardo Verver, schoolleider van basisschool De Kameleon in Den Haag. “Maar ik wilde juist de dagelijkse praktijk zien.”
Ik zag de perfect voorbereide les, maar ik wil juist de dagelijkse praktijk zien.
Van observatie naar inzicht
Ricardo begon zijn loopbaan als schoolleider met traditionele klassenbezoeken van een uur. “Dat kostte veel tijd en leverde weinig op. De les was tot in de puntjes voorbereid, de kinderen zaten stil en ik kreeg niet te zien wat er normaal gebeurt.” Hij zocht naar een manier om op een laagdrempelige, effectieve manier zicht te krijgen op het onderwijs in zijn school. Zo kwam hij uit bij de training Flitsbezoek.
Flitsbezoeken zijn korte, informele klasbezoeken waarbij de schoolleider of intern begeleider zonder aankondiging binnenloopt. Het doel is om een realistisch beeld te krijgen van het lesgeven en het leerklimaat. “Ik had jaren geleden al eens iets over de training gelezen, maar pas vorig jaar volgden we met z’n vieren (red. 3 collega’s van de bassischool de Kameleon) de training. Dat gaf echt praktische handvatten.”
De kracht van reflectieve vragen
Een belangrijk onderdeel van de training is het stellen van reflectieve vragen. “Dat blijft soms puzzelen,” geeft Ricardo toe. “Maar in de training leer je hoe je vragen afstemt op het niveau van de leerkracht. Dat maakt het gesprek waardevol.”
Daarbij gebruikt hij een praktische tool: “De waaier ligt standaard op mijn bureau. Zodra ik een flitsbezoek doe, neem ik hem mee.” Zo heeft hij altijd een houvast bij het formuleren van een passende vraag.
Cultuurverandering op school
Wat begon als een zoektocht naar een praktische aanpak, groeide uit tot een cultuurverandering. Ricardo’s aanwezigheid in de klas is inmiddels normaal. “Vroeger was het spannend als ik binnenkwam. Nu gaat de les gewoon door.” Ook leerlingen reageren ontspannen. “Doordat ik vaker binnenloop, is het geen bijzonder moment meer. Dat maakt het makkelijker om een realistisch beeld te krijgen van wat er speelt.”
Doordat ik vaker binnenloop, is het geen bijzonder moment meer. Dat maakt het makkelijker om een realistisch beeld te krijgen van wat er speelt.
De flitsbezoeken zorgen voor meer betrokkenheid en openheid. “Sommige leerkrachten vragen uit zichzelf: ‘Hoe gaat het eigenlijk?’ Dat leidt tot waardevolle gesprekken.” Ricardo merkt dat leerkrachten behoefte hebben aan feedback. “Leerkrachten willen gewoon graag weten: doe ik het goed of niet?”. Flitsbezoeken maken die dialoog laagdrempelig en natuurlijk.
Praktische aanpak
Samen met zijn intern begeleider en twee leerkrachtcoaches maakte Ricardo een plan voor het nieuwe schooljaar. “We hebben afgesproken wie welke bezoeken doet. De ib’er (red. intern begeleider) heeft er al veel gedaan, ik loop nog iets achter, maar het staat op de planning. Je moet er echt tijd voor maken, anders schiet het erbij in.”
Hij merkt dat het belangrijk is om de balans te bewaren. “We hebben ook andere mensen in school die klasbezoeken doen, zoals coaches en trainers. Je wilt geen overkill creëren, zeker niet bij startende leerkrachten.”
De training: laagdrempelig en waardevol
Ricardo omschrijft de training als compact en toegankelijk. “Een paar dagdelen, goed te doen. Maar wel met veel impact. Alleen het boekje lezen is niet genoeg. Je moet het ervaren, oefenen, en bespreken. Dat maakt het verschil tussen theorie en praktijk.”
Zijn advies aan collega-schoolleiders?
“Gewoon doen. Flitsbezoeken zijn een krachtig instrument. Je stopt met de poppenkast en ziet wat er écht gebeurt. Dat is waar het om draait.”
Past de training Flitsbezoek bij jou?
Flitsbezoek is individueel te volgen of met een aantal collega’s. Het traject is heel geschikt voor leidinggevenden of mensen met leidinggevende taken die een reflectief klimaat willen stimuleren in hun school en willen aansturen op het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Lees meer op onze website over Flitsbezoek of neem contact op met advies@bazaltgroep.nl.
Deze training is geaccrediteerd bij het beroepsregister voor schooldirecteuren Ascenda.
